Geri Dönüşüm

Giderek artan insan nüfusu, gelişen teknoloji ve yaşam kalitesi ve hızla artan kentleşmeyle birlikte doğal kaynaklarımızı çok hızlı bir şekilde tüketiyoruz. Daha iyi bir dünyada sağlıklı bir yaşam, doğal kaynaklarımızın akılcı kullanımıyla mümkündür. Bundan dolayı geri dönüşüm, tek başına bir çözüm olmamakla birlikte, sürdürülebilirliğin önemli bir aşaması olarak görülebilir. Çevrenin korunmasına,  kaynak israfının önlenmesine ve ekonomiye de katkı sağlayan geri dönüşüm uygulaması, yaşamsal bir  gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Geri dönüşüm, yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil  hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesidir. Geri dönüşümün ilk aşaması, değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanmasıdır, ki bu hepimizin sorumlu olduğu aşamadır.

Geri dönüştürülebilir atıkların evsel atıklardan ayrı olarak, cam, metal, plastik, kağıt bazında sınıflara  ayrılarak toplanması, geri dönüşüm işlemlerinde önemli bir tasarruf sağlar.

Kağıt atıklar: Geri dönüştürülen 1 ton kağıt/karton atık ile 17 yetişkin ağacın hayatı kurtulur. Ayrıca bir ayda 3 ailenin tüketeceği 32 m3 su tasarrufu, 20 ailenin bir ay süreyle tüketeceği 4100 kW/sa elektrik enerjisinden tasarruf edilebilir. Bunun yanında 2,4 m3 çöp depolama alanından da tasarruf edilir.

Cam atıklar: Geri dönüştürülen 1 ton cam atık ile 100 litre petrol tasarrufu sağlanır. Ayrıca enerji tüketiminde %25, hava Kirliliğinde %20, maden atığında %80, su tüketiminde %50 azalma sağlanır. Cam, sonsuz bir döngü içinde geri dönüştürülebilir, yapısında bozulma olmaz.

Plastik atıklar: Plastik ambalaj ve atıklarının geri dönüşümünden, elyaf içeren tekstil ürünleri, atık su boruları ve marley gibi malzemeler üretilir.

Metal atıklar: Evlerimizde gıda ve içecek ambalajlarında kullanılan iki tür ambalaj malzemesi vardır: bunlar çelik ve alüminyumdur. Geri dönüştürülmeleri ile her türlü metal malzeme yeniden  üretilebilmektedir. Metal içecek kutularının geri dönüşümü işleminde, ham maddeden ürün elde etmeye göre %95 oranında enerji tasarrufu sağlanabilir.

Elektronik atıklar: Bu atıklar, ağır metaller ve zehirli kimyasal maddeleri içermeleri dolayısıyla çevreye zararlı olabilecek atıklardır. Toprak dolgusundaki ağır metallerin örneğin Kurşun, Kadmiyum ve Civanın % 40’tan fazlası elektronik alet atıklarından gelmektedir. Çevreye zararlarının azaltılmasının yanında elektronik atıkların geri dönüşümü, enerji tasarrufu, emisyon salınımının azaltılmasını ve fosil yakıtların kullanımının indirgenmesini sağlar.

Atık suyun geri dönüşümü: Su kaynaklarının plansız ve aşırı tüketimi ekosistemlerde geri dönüşü olmayan hasarlara yol açıyor ki bunun örnekleri, su bakımından dünyanın görece şanslı bir bölgesinde  yaşıyor olduğumuz ülkemizde bile görünüyor. Bunun için su tüketiminde tasarruf yoluna gitmenin  yanında atık suyun geri dönüşümü konusunda da çözümler aramalıyız.

Suyun geri dönüşümünde atık sular kara su, koyu gri su ve açık gri su olarak üç sınıfta ele alınıyor. Kara su olarak adlandırılan atık sular tuvaletlerden kaynaklanıyor ve yoğun olarak hastalık yapıcı mikroorganizmalar ve organik kirleticiler içeriyor. Koyu gri su ise mutfak lavabolarından kaynaklanıyor. Koyu gri su da hastalık yapıcı mikroorganizmalar ve besin artıklarından, yağlardan kaynaklanan çok fazla organik kirleticiler barındırıyor. Açık gri su ise banyo, tuvalet lavaboları, duşlar, çamaşır makineleri ve benzer kaynaklardan gelen suları temsil ediyor. Bu sularda da belli bir miktar mikroorganizma ve organik kirleticiler bulunabiliyor, ama kara su ve koyu gri suya göre çok daha az miktarda kalıyor. Atık suyun geri dönüşümünde gri suyun diğer sulara karışmadan ayrılması büyük önem kazanır. Bunun için sıhhi tesisat sisteminin değiştirilmesi ve eğer büyük çaplı merkezi tesisler  söz konusu ise kanalizasyon sistemlerinin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Gri suyun geri  dönüşümü şimdilik ekonomik açıdan çok karlı görünmese de lavabodan akan atık suyu klozetin rezervuarını doldurmak için kullanan basit ve ucuz sistemler de mevcuttur. Ancak ekonomik açıdan değil de ekolojik açıdan daha doğru olanı yapmak ve doğanın bir parçası olduğumuzu hatırlayarak bütünsel düşünmek elbette ki her zaman daha iyidir.

Yazan: Ergin Yılmaz

Kaynaklar:

Bilim Teknik Dergisi, Sayı 719, sf.68
Bilim Teknik Dergisi, Sayı 578, sf.104
http://www.cevko.org.tr