SPARTA / DUYGU ALKAN

M.Ö.10. ve M.S.4. yüzyıllar arasında var olan Sparta şehir devleti, Antik Yunan dönemindeki en önemli devletlerden birisidir. Platon, eserlerinde söz ettiği ideal devlete Sparta’yı örnek göstermiştir. Romalılar, kendi kültürel kökenlerini Sparta’ya dayandırır; Roma İmparatorluğu’nda çok önemli bir yere sahip olan Stoa felsefesinin temellerini oluşturan değerler ise burada ortaya çıkmıştır. Kardeşliğe, birliğe, iradenin gücüne inanan insanların bir araya geldiği, ülkesine en çok hizmet eden ve en yüksek bilince sahip kişiler tarafından yönetilen bir devlet olan Sparta, “insanları bir arada tutan bağ” anlamına gelmektedir. Antik dünyanın en disiplinli savaşçıları burada yetiştirilirdi. Korkunun hakim olduğu dünyada daha fazla aşk ve daha fazla cesaret ortaya çıkarabilmek için kişiliğine hakim olmayı öğrenen bu savaşçılar, fedakarlık, tanrıya inanç ve ölüm karşısında cesaret erdemlerini geliştirirlerdi. Erdem, kişinin değerini belirleyen tek şeydi. Aynı zamanda gerçekten sahip olabileceği tek şeydi. Küçük yaşlardan itibaren kız erkek fark etmeksizin sert ama adil bir eğitimden geçen adaylar, denemelere tabi tutulur ve denemeleri geçtiklerinde de Spartalı ünvanı kazanırlardı.

“Spartalılar tanrıları insanlardan daha çok onurlandırırlardı.” Herodot

Grek dünyasının koruyucusu konumunda olan Sparta, işgalci Pers kuvvetlerine karşı insanüstü bir direnç göstermiştir. Perslere karşı nasıl bir savaş stratejisi izlemesi gerektiğini Delfi’deki kahinlere danışmaya giden Spartalı general Leonidas, “Ya Persler bu toprakları işgal edecek, ya da Herakles’in soyundan gelen kral ölecek” cevabını almıştır. Leonidas, hem Sparta’yı hem de bütün antik Grek dünyasını kurtarmak için kedisini feda etmesi gerektiğini biliyordu. Kendisiyle birlikte gözünü kırpmadan ölüme gidebileceği bir birliğe ihtiyaç vardı. Sadece Spartalıların yapabileceği bu çılgınlık için 300 kişi yeterdi. 300 Spartalı, yan yana ancak birkaç kişinin birlikte savaşabileceği genişlikte bir bölge olan Ateş Geçitleri’nde milyonluk ordunun karşısına çıktı. Pers ordusunun kibirli komutanı Kserkses, silahlarını bırakma çağrısı gönderdiğinde Leonidas, “Gel de kendin al” cevabını verdi. “Ne yaptığınızı bilmiyorsunuz. Oklarımız güneşi kapatacak” diyen Pers elçisine Spartalı komutan Dienekes, “Biz de gölgede savaşırız” şeklinde karşılık verince Sparta’lıların cesareti ve kararlılığının tarihe yazıldığı bir savaş gerçekleşti. Kendilerini feda ederek Grek ruhunu yaşatan bu kahramanlar, tarihe yön vermiş ve bu sayede de ölümsüzlüğe ulaşmışlardır.